یادداشت روز صنعت و معدن از مهرداد احمدی، کارشناس ارشد معادن و صنایع معدنی

اصفهان را همیشه «قلب تپنده صنعت ایران» نامیده‌اند. استانی که از فولاد تا نساجی، از معدن تا صنایع دستی، هر گوشه‌اش سهمی در تاریخ تولید کشور دارد. اما حالا، این قلب خسته می‌زند؛ آرام، نامنظم و زیر فشار زمان.
روز صنعت و معدن، فرصتی است برای گفتن واقعیت‌هایی که سال‌ها زیر لایه‌ی شعارها مدفون مانده‌اند. صنعتی که زمانی نماد توسعه بود، امروز با فرسودگی، کمبود سرمایه، و بی‌ثباتی سیاست‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کند.

از شکوه تا سکون

اصفهان روزی نماد خودکفایی بود. کارخانه‌هایش چراغ اقتصاد ایران را روشن نگه می‌داشتند، و معادنش سوخت رشد صنایع دیگر بودند.
اما امروز، بسیاری از همان واحدها نیمه‌فعال‌اند، بخشی از آن‌ها درگیر بدهی بانکی، و برخی هم عملاً تعطیل شده‌اند.
آمار رسمی می‌گوید بیش از ۹ هزار واحد صنعتی دارای پروانه بهره‌برداری در استان وجود دارد، اما تنها حدود نیمی از آن‌ها فعال به‌صورت کامل هستند.
از سوی دیگر، بیش از ۴۰۰ معدن ثبت‌شده در استان وجود دارد که بخشی از آن‌ها به‌دلیل مشکلات انرژی، قیمت‌گذاری یا کمبود ماشین‌آلات، عملاً غیرفعال شده‌اند.
این یعنی ظرفیت وجود دارد، اما موتور تولید، بنزین ندارد.

چالش‌های قدیمی، سیاست‌های تکراری

مشکل صنعت و معدن اصفهان تازه نیست؛ ریشه در تکرار دارد.
هر سال، وعده‌های تازه‌ای برای احیای واحدهای راکد داده می‌شود؛ تسهیلاتی که در پیچ بوروکراسی گم می‌شوند و طرح‌هایی که تا مرحله اجرا نمی‌رسند.
فعالان صنعتی استان از هزینه بالای تأمین مالی، قوانین متغیر مالیاتی، و کمبود انرژی در فصول اوج مصرف می‌گویند.
از طرف دیگر، زیرساخت‌های مناطق صنعتی و معدنی در شهرهایی چون نائین، خور و نطنز سال‌هاست منتظر نوسازی مانده‌اند.
در چنین فضایی، سرمایه‌گذار خصوصی نه اطمینان دارد، نه انگیزه. وقتی نرخ سود بانکی از بازده تولید بیشتر است، چرا باید کسی در تولید سرمایه‌گذاری کند؟

نقش دولت؛ میان مداخله و غیبت

دولت در استان اصفهان، گاهی بیش از اندازه مداخله می‌کند و گاهی کاملاً غایب است.
در قیمت‌گذاری محصولات معدنی یا تعیین تعرفه‌های انرژی، به‌جای تسهیل، دخالت می‌کند.
اما وقتی نوبت به حمایت واقعی می‌رسد — تأمین سرمایه، رفع موانع اداری، یا ایجاد زیرساخت‌های حمل‌ونقل — عقب می‌ایستد.
همین تناقض، صنعت را خسته کرده است. مدیران کارخانه‌ها به‌جای نوآوری، وقتشان را در ادارات می‌گذرانند؛ در صف مجوزها و اصلاحیه‌ها.

فرصت‌هایی که هنوز زنده‌اند

با همه‌ی این‌ها، اصفهان هنوز یکی از معدود استان‌هایی است که زنجیره صنعت، معدن و نیروی انسانی متخصص را یکجا دارد.
از دانشگاه صنعتی تا شهرک‌های صنعتی گسترده، از معادن سنگ و خاک تا صنایع مادر، این استان می‌تواند محور بازسازی صنعتی کشور باشد — اگر تصمیم‌گیران، نگاه کوتاه‌مدت را کنار بگذارند.
توسعه هوشمند مناطق صنعتی، تسهیل سرمایه‌گذاری، نوسازی ماشین‌آلات و پیوند واقعی میان صنعت و دانشگاه، نه آرزوست، نه شعار؛ فقط نیازمند اراده است.

نتیجه‌گیری: صدای ماشین‌ها را دوباره بشنویم

روز صنعت و معدن در اصفهان نباید روز یادآوری گذشته‌ی درخشان باشد، بلکه باید روز بازخواست از امروز خاموش باشد.
وقتی استان با این حجم از سرمایه انسانی، زیرساخت و تجربه، هنوز با رکود دست‌به‌گریبان است، باید پرسید مشکل از کجاست: از کمبود منابع یا از کمبود مدیریت؟
اصفهان نه به وعده، بلکه به برنامه‌ای اجرایی و پایدار نیاز دارد.
برنامه‌ای که به‌جای بخشنامه، تصمیم واقعی بیاورد؛ به‌جای شعار، راه‌حل.
و شاید آن‌وقت، صدای ماشین‌های کارخانه‌ها و کامیون‌های معادن دوباره در این استان طنین‌انداز شود؛ نه به‌عنوان خاطره، بلکه به‌عنوان امیدی زنده برای آینده‌ی صنعت ایران.