پایگاه خبری نوید صنعت نیوز اخبار صنعت، دانش و فناوری
استان اصفهان در سال‌های اخیر با کمبود آب شدید مواجه شده و پاییز ۱۴۰۳ با کاهش بارش‌ها، بحران آب در این منطقه را تشدید کرده است. زاینده‌رود، به عنوان مهم‌ترین منبع آب استان، در وضعیت بحرانی قرار دارد و کارشناسان از ناترازی گسترده منابع و مصارف آبی صحبت می‌کنند.
بارش‌های پاییزی در حوضه آبریز زاینده‌رود به میزان قابل توجهی کمتر از میانگین بلندمدت بوده است. منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، در گفت‌وگو با خبرآنلاین به‌ویژه بر روی این کاهش بارش‌ها تأکید می‌کند و می‌گوید: برخی مناطق استان بارش‌هایی کمتر از ۳۰ درصد میانگین سالانه خود داشته‌اند. این کاهش بارندگی‌ها اثر مستقیمی بر ذخایر آب استان و به‌ویژه سد زاینده‌رود خواهد داشت.
شیشه‌فروش هشدار می‌دهد که این وضعیت می‌تواند به محدودیت‌های جدی در تأمین آب شرب و کشاورزی منجر شود و به تبع آن، کیفیت زندگی مردم و وضعیت معیشت کشاورزان را تحت تأثیر قرار دهد. او به خطرات ناشی از ادامه این روند نیز اشاره می‌کند و تأکید دارد که نادیده گرفتن این مسأله می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
زاینده‌رود به عنوان رودخانه‌ای که سال‌ها شاهرگ حیاتی استان اصفهان بوده، با کاهش چشمگیر جریان خود مواجه است. حمیدرضا صفوی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان، با اشاره به وضعیت نگران‌کننده زاینده‌رود، از ناترازی آب به میزان ۱.۲ میلیارد مترمکعب خبر می‌دهد. او می‌گوید: این ناترازی به گونه‌ای است که حتی مدیریت مصرف و کاهش مصرف آب نمی‌تواند آن را به طور کامل جبران کند.
صفوی معتقد است که اولین گام برای حل مسئله زاینده‌رود، برقراری تعادل میان منابع و مصارف است. به گفته او، تا زمانی که این تعادل برقرار نشود، نمی‌توان انتظار داشت که زاینده‌رود به حالت عادی خود بازگردد. او بر این نکته تأکید می‌کند که بارش‌های پاییز به شدت بر این وضعیت تأثیر گذاشته و هرگونه کاهش بارندگی مستقیماً بر زاینده‌رود و منابع آبی زیرزمینی تأثیر خواهد داشت.
تخصیص نادرست آب و پیامدهای آن
یکی از چالش‌های مهم در مدیریت منابع آبی استان، تخصیص نادرست آب است. حمیدرضا صفوی اشاره می‌کند که وزارت نیرو در برخی موارد آب‌هایی را برای مصارف مختلف اختصاص داده است که در واقع وجود نداشته‌اند. او می‌گوید: وزارت نیرو آبی را که در دسترس نبوده تخصیص داده و این باعث شده که بحران ناترازی آب تشدید شود.
این تخصیص نادرست منابع، به ویژه در بخش کشاورزی، فشار بیشتری به منابع محدود آبی وارد کرده و منجر به کاهش منابع آب شرب نیز شده است. به دلیل این سیاست‌های نادرست، برخی از بخش‌های مصرفی بیشتر از ظرفیت واقعی آب دریافت کرده‌اند و این موضوع بر شدت بحران افزوده است.
بحران آب‌های زیرزمینی: کسری ۱۳ میلیارد مترمکعبی
یکی از مشکلات بزرگ دیگر، بحران منابع آب زیرزمینی در استان است. طبق گزارش‌های رسمی، اصفهان با کسری ۱۳ میلیارد مترمکعبی در منابع آب زیرزمینی خود مواجه است. برداشت‌های بی‌رویه از چاه‌های کشاورزی و کاهش تغذیه طبیعی آبخوان‌ها به دلیل خشکسالی‌های مکرر، به این وضعیت دامن زده است.
حمیدرضا صفوی می‌گوید: برداشت‌های بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه دارد. ادامه این روند می‌تواند به فرونشست زمین و از بین رفتن منابع زیرزمینی منجر شود که تأثیرات بلندمدتی بر منطقه خواهد داشت.
کمبود آب نه تنها به منابع طبیعی آسیب وارد کرده، بلکه اثرات منفی بر کشاورزی استان نیز داشته است. بسیاری از کشاورزان در اصفهان با کاهش دسترسی به آب، مجبور به کاهش سطح زیر کشت شده‌اند. این موضوع باعث کاهش تولیدات کشاورزی و در نتیجه کاهش درآمد کشاورزان شده است.
کشاورزان برای تأمین آب مزارع خود به برداشت بیشتر از چاه‌ها روی آورده‌اند که این روند، به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و در نهایت بروز مشکلاتی مانند فرونشست زمین منجر شده است. این مسئله به خصوص در مناطق شرقی استان شدیدتر است، جایی که وابستگی به چاه‌ها بیشتر از مناطق دیگر است.
وضعیت کنونی زاینده‌رود و منابع آب زیرزمینی در استان اصفهان، نیازمند اقدامات فوری و برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت منابع آبی است. کاهش شدید بارش‌ها در پاییز ۱۴۰۳، ناترازی منابع آبی، و تخصیص نادرست آب، بحران کم‌آبی در این استان را به اوج خود رسانده است.
برای کاهش اثرات این بحران و جلوگیری از وخامت بیشتر وضعیت، باید تمرکز بر شفاف سازی و تعادل منابع و مصارف آب، مدیریت مصرف و بازنگری در سیاست‌های تخصیص منابع آبی باشد. تا زمانی که این اقدامات به صورت جامع و دقیق انجام نشود، بحران کم‌آبی همچنان یکی از چالش‌های اصلی استان اصفهان باقی خواهد ماند.
