پایگاه خبری نوید صنعت نیوز اخبار صنعت، دانش و فناوری
از آنجا که از 609 دشت کشور، 408 دشت ممنوعه است، به نظر می رسد که حدود 66درصد از دشت های کشور در معرض پدیده فرونشست باشند(حدود 12 میلیون هکتار) تا حدود 41 میلیارد مترمکعب برای برداشت از چاه های مجاز کشاورزی در 609 دشت مطالعاتی پروانه بهره برداری صادر شده است که طبق برنامه ششم توسعه از این کاهش هنوز موجود نیست و به نظر می رسد چنین هدفی در برنامه هفتم توسعه باید دنبال شود.
به گزارش نوید صنعت نیوز، در بررسی لایحه پیشگیری و مدیریت بحران برنامه هفتم توسعه توسط مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، آمده است ایران از حدود 90 درصد منابع آبی خود برای کشاورزی استفاده می کند.
حدود 71 درصد از ایران 86 میلیون نفری (جمعیت برآورده شده در سال 1402) در مناطق در معرض فرونشست زمین زندگی می کنند. فرونشست زمین یکی از تبعات مهم بحران خشکسالی به دلیل استخراج بیش از حد سفره های آب زیرزمینی است و 70 درصد از تقاضای آب در ایران نیز به این مناطق مربوط می شود.
تعداد چاه های ایران از حدود 60 هزار حلقه پس از جنگ تحمیلی به حدود 350 هزار چاه غیرمجاز و حدود 550 هزار چاه مجاز در تابستان 1400 رسیده است. در واقع حدود 40 درصد از چاه ها غیرمجازند و سالیانه بیش از 10 میلیارد مترمکعب از این چاه ها استخراج می شود. از دهه 1340 تعداد چاه های آبیاری و میزان پمپاژ آب به طور مداوم افزایش یافته که به کاهش سطح آب های زیرزمینی در بسیاری از سفره های آب در سراسر کشور منجر شده است.
از جمله آثار سو این مسئله می توان به کاهش عملکرد چاه ها، افزایش نفوذ آب شور به سفره های زیرزمینی، افزایش فرونشست زمین، افزایش هزینه های پمپاژ، کاهش جریان آبهای زیرزمینی اشاره کرد. حدود 50 هزار حلقه چاه در استان تهران وجود دارد که برداشت از آنها باعث فرونشست حدود 25 تا 40 سانتی متر در سال در دشت های شهریار و ورامین در پیرامون تهران شده است. این فرونشست در نتیجه تخلیه سفره های آب زیرزمینی در منطقه است.
تامین آب تقریبا 13.5 میلیون نفر ساکن استان تهران و تامین آب کشاورزان منطقه برای آبیاری، سفره ها را خشک می کند.نزدیک به 30 هزار چاه غیرقانونی هنوز در منطقه تهران فعال است. روند فزاینده بهره برداری بی رویه از منابع آب زیرزمینی با راندمان های بسیار پایین تر از متوسط نرخ جهانی در مصرف در کشاورزی و سایر کاربردها همراه شده است.
فرونشست زمین در مناطق جنوبی تهران در پهنهه ای با 525 کیلومتر مربع مساحت با حداکثر اندازه گیری 2.5 متر میزان نشست و حداکثر سرعت آن 36سانتی متر در سال در برخی مناطق است. وجود یک لایه ضخیم خاک رس سطحی، این منطقه را مستعد فرونشست می کند. علاوه بر این، تهران در این سال ها با خشک سالی روبرو بوده که به کاهش سطح آبهای زیرزمینی منجر شده است.
در برخی مکان ها، عوامل دیگری از جمله وجود قنات های قدیمی، زهکشی خاک های آلی و حذف خاک در مقایسه با کاهش ارتفاع آب زیرزمینی مشکل را بیشتر کرده است. از آنجا که از 609 دشت کشور، 408 دشت ممنوعه است، به نظر می رسد که حدود 66درصد از دشت های کشور در معرض پدیده فرونشست باشند(حدود 12 میلیون هکتار) تا حدود 41 میلیارد مترمکعب برای برداشت از چاه های مجاز کشاورزی در 609 دشت مطالعاتی پروانه بهره برداری صادر شده است که طبق برنامه ششم توسعه از این کاهش هنوز موجود نیست و به نظر می رسد چنین هدفی در برنامه هفتم توسعه باید دنبال شود.
