شهریار خادمی؛ چندی پیش بود که در خبرها از اعمال تعرفه وارداتی از سوی برخی کشورها برای میلگرد ایران مطلع شدیم. به این ترتیب مطرح شد که هند، عربستان و بسیاری از کشورها حتی عراق برای محصول میلگرد ایرانی تعرفه وارداتی گذاشتهاند و همین اقدام باعث شده شرایط صادرات در منطقه برای صادرکنندههای میلگرد ایرانی دشوارتر شود.
فعالان این عرصه باور دارند بحث تعرفه چندان جدی نبوده و مساله مهمتر از آن نقشآفرینی منفی دولتمردان در داخل کشور برای فعالان میلگرد است که خود را در قالب بخشنامههای متعدد، ضعف ارتباط با دنیا و… نشان میدهد.
با توجه به اینکه تولید میلگرد در کشور دو برابر نیاز داخلی است، در نتیجه فعالان این حوزه باید تشویق به صادرات شوند. موضوعی که به دلیل وجود مشکلات داخلی از جمله تصمیمات یکشبه، هزینههای سنگین تولید و کمبود انرژی و… کمتر دیده میشود. در ادامه بازار داخلی ظرفیت تولیدات فعالان میلگرد را ندارد. در واقع با افزایش مشکلات نقدینگی و کاهش پروژههای عمرانی فعالان این عرصه با مشکل جدیای روبهرو شدهاند که پیش از این با آن روبهرو نبودند. به این ترتیب انتظار میرود شرکتهای تولیدکننده میلگرد تحت حمایت دولت در قالب حل مشکلات دست به صادرات بزنند.
در این بین بسیاری از فعالان حوزه میلگرد از نبود بهره ایران از سوییفت و بحث تحریمها گله دارند. در واقع به دلیل نبود ارتباطات مالی بینبانکی که به عنوان بزرگترین سیستم پیامرسانی الکترونیک پرداخت در سراسر جهان شناخته میشود کشورهایی مثل عراق که خود به تازگی توانسته به این شبکه دسترسی پیدا کند، ترجیح میدهند به جای پرداخت نقدی و با محدودیتهای تحریمی با کشوری مبادله کنند که همچون ترکیه مشکل مبادله بینبانکی نداشته باشد، بنابراین آنچه فعالیت حوزه میلگرد را محدود کرده نه تعرفه وارداتی، بلکه ضعف سیاستگذاریهاست.
در ادامه مشکل دیگر فعالان عرصه میلگرد تفاوت میزان درصد قیمتگذاری میلگرد در بورس کالا نسبت به شمش است که واقعی نیست. در حالی که ۱۱ درصد حاشیه سود برای تولیدکنندگان میلگرد در نظر گرفته شده است، اما با توجه به قیمت تمامشده کارخانجات نوردی این میزان در برابر هزینهها بسیار ناچیز بوده و انتظار میرود که حداقل به ۱۵ درصد برسد.
یک کارشناس فولاد در رابطه با این پرسش که اعمال تعرفه وارداتی کشورهای همسایه برای میلگرد ایران چه پیامدهایی دارد به «جهانصنعت» گفت: تعرفه از جانب کشورهای همسایه همیشه وجود داشته است و موضوع جدیدی نیست. در واقع بنا به فراخور نیاز در زمانهای مختلف معمولا کشورها با اعداد و ارقام وارداتی بازی کردهاند. به این ترتیب تعرفه ابزاری برای کنترل میزان واردات و حمایت از تولید داخلی از جانب سیاستگذاران است.
سعید رئوفی با اشاره به تصمیم جدید کشور همسایه در اعمال تعرفه ادامه داد: اخیرا کشور عراق به دلیل اینکه تولید میلگردش افزایشی شده تعرفه واردات وضع کرده که بتواند از تولیدکننده داخلیاش حمایت کند و این یک تصمیم طبیعی است، چراکه نهتنها در منطقه ما، بلکه در همه جای دنیا اعمال میشود.
شرایط عراق فرق کرده است
این کارشناس فولاد با اشاره به وضعیت متفاوت تولید داخلی در کشور عراق گفت: مساله این است که وضعیت تولید داخلی آنها مثل ایران نیست. ضمن اینکه عراق نیاز اصلی خود را از جایی تامین میکند که باصرفهتر باشد، یعنی قیمت و کیفیت بهتری داشته باشد.
او در ادامه با اشاره به اینکه میلگرد ایران کیفیت لازم را برای مخاطبان خارجی دارد به مشکلات نقل و انتقال مالی در کشور اشاره کرد و گفت: بحث ما نداشتن السی و سوییفت و… است. فرض کنیم آنها علاقه داشته باشند با فعال معدنی ایرانی کار کنند، اما مساله جدی بحث نقل و انتقال پول است. جالب است بدانید در کشور عراق ۴ ماه میگذرد که سوییفت باز شده، اما ما همچنان اندر خم یک کوچهایم و باید با گونی پول را جابهجا کنیم!
رئوفی ادامه داد: مساله این است که ما در حوزههایی پیشرفت نکردهایم که باعث شده کشورهای دیگر جای ما در بازارهای وارداتی پر کنند. به طور مثال زمانی در عراق با اوکراینیها رقابت میکردیم، اما در حال حاضر باید با ترکها رقابت کنیم. به این ترتیب ترکیه از ما پیشی گرفته و تسهیلات زیادی برای صادرات به عراق قائل شده است.
مشکل تعرفه نیست
رئوفی با بیان اینکه میلگرد ایران از نظر کیفیت قابل رقابت با بهترین برندهای بینالمللی بوده است، خاطرنشان کرد: مشکل تولیدکنندگان میلگرد تعرفه واردات کشورهای همسایه نیست، بلکه مساله ما سیاستهای داخلی است.
او تاکید کرد: مشکل میزان درصد قیمتگذاری میلگرد در بورس کالا نسبت به شمش است که به هیچوجه متناسب نیست. از سه سال قبل تاکنون در بورس کالا مطرح شد که قیمت شمش ۸۹ درصد قیمت میلگرد باشد. به این معنا که ۱۱ درصد حاشیه سود برای تولیدکنندگان میلگرد گذاشته شود، اما با توجه به قیمت تمامشده کارخانجات نوردی ۱۱ درصد مبنای قیمتگذاری میلگرد پاسخگوی هزینههای تولیدکننده نیست و این نسبت باید حداقل ۱۵ درصد شود. او در این رابطه تصریح کرد: البته انجمن نوردکاران در حال پیگیری این موضوع است و امیدواریم هر چه زودتر به نتیجه برسد.
بخشنامههای متعدد
این کارشناس فولاد در ادامه با اشاره به مشکلآفرینی بخشنامههای متعدد برای فعالان میلگرد کشور تصریح کرد: صادرکنندگان هر بار با بخشنامههای متعددی روبهرو میشوند. به خصوص همین آخر که زمزمه عوارض برای صادرات میلگرد مطرح شد. حالا با اینکه بالاخره بعد از حدود یک ماه سر و صدا این تصمیم لغو شد، اما باز هم شنیده میشود که مسوولان علاقه دارند این موضوع را دوباره برگردانند.
او در ادامه گفت: تولید میلگرد در کشور دو برابر نیاز داخل است، بنابراین چارهای نیست جز اینکه ۵۰ درصد آن صادر شود. در ادامه به دلیل اینکه بازار داخلی ظرفیت تولید مد نظر را ندارد به خصوص با افزایش مشکلات نقدینگی و کاهش پروژههای عمرانی امروز فعالان این عرصه با مشکل جدیای روبهرو شدهاند. به این ترتیب انتظار میرود تمامی شرکتهای تولیدکننده میلگرد که استانداردهای لازم بینالمللی را رعایت میکنند دست به صادرات بزنند.
شرایط رقابتی در بازارهای منطقهای
در ادامه یک کارشناس دیگر حوزه فولاد با بیان اینکه صادرات محصولات فولادی با تخفیفات و هزینههای فولادسازان، کم و بیش در حال انجام است، اما متاسفانه در حال حاضر شرایط بازار صادراتی در منطقه بسیار رقابتی شده است، تصریح کرد: در این راستا هند، عربستان و بسیاری از کشورها حتی عراق برای محصول میلگرد ایرانی تعرفه وارداتی گذاشتند و همین اقدام باعث شده شرایط صادرات در منطقه سخت شود.
علی اسکینی درخصوص آخرین وضعیت فولاد کشور در حوزه صادرات اظهار کرد: در حال حاضر با توجه به شرایط موجود در کشور، صنعت فولاد در وضعیت رونق قرار ندارد و به نظر میرسد برای خروج از شرایط فعلی نیازمند افزایش صادرات هستیم.
وی گفت: در بخش صادرات بحث دامپینگ روسیه در بازارهای هدف ایران در جنوبشرق آسیا و سمت شرق وجود دارد و ناگفته نماند که اخیرا برخی از فولادسازان ایرانی بازارهای جدیدی در سایر مناطق پیدا کردهاند.
این کارشناس صنعت فولاد معتقد است فولادیها به حمایت دولت نیاز دارند تا برخی مشوقات برای فعالان این حوزه در نظر بگیرد، این در حالی است که میبینیم کاملا عکس این اتفاق در حال انجام است.
اسکینی خاطرنشان کرد: در سال جاری عوارض صادراتی برای محصولات فولادی و نرخ گاز احیا، نسبت به سال گذشته رشد زیادی داشته و همچنان با این شرایط شاهد رشد هزینهها هستیم. این در حالی است که بسیاری از رقبای ایران در حوزه فولاد، بهای تمامشده پایینی دارند و با دامپینگ قیمتی که برخی کشورها انجام میدهند، شرایط برای فولادسازان ایرانی سختتر شده است.