مسعود صادقی: لزوم هوشمندسازی برای پاسخگویی به چالشهای معدنی از یکسو و بازدارنده های روند هوشمندسازی معادن از سوی دیگر مهمترین محورهای روز نخست دومین رویداد معدنکاری دیجیتال بود.
حسین سلاحورزی، رییس اتاق بازرگانی ایران، در این رویداد بهرهوری و راندمان پایین را مهمترین مشکل در معدن ایران دانست و تاکید کرد انقلاب صنعتی چهارم اگرچه دیر به بخش معدن رسیده، اما سرعت آن بگونهای است که تا سال ۲۰۲۵ سطح فراگیری فناوری آن در بخش معدن در بازه ۵۷ تا ۹۰درصد خواهد بود. استفاده از فناوری و هوشمندسازی معادن برای جامعه و صنعت ارزشی معادل ۴۲۷میلیارد دلار دارد.
سروش فولادچی، مدیر مرکز همایشهای دنیایاقتصاد، برگزارکننده این همایش، هم در زمینه چالشهای معدنی از افزایش میزان تقاضای جهانی برای مواد اولیه معدنی، کاهش عیار کانسنگ، بازار کار سختگیرانه، الزامات و استانداردهای بالای تولید محصول، تاکید بر توسعه پایدار و حفاظت از منابع طبیعی و از همه مهمتر کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری برای امکان رقابت در بازارها و… یاد کرد و راهکار پیشنهادی را برای مقابله با این چالشهای صنعت معدنکاری، ایجاد جریان اطلاعاتی آنی فیمابین بخش برنامهریزی منابع سازمانی (ERP) با سطوح متعدد فنی و پاییندستی محیطهای معدنی دانست.
به گفته فولادچی، مسئله اصلی، نیاز به پیادهسازی و ایجاد سیستم یکپارچه است. تحول دیجیتال و فناوریهای انقلاب صنعتی چهارم شامل اینترنتاشیا(IoT) ، هوش مصنوعی، اینترنتاشیای صنعتی (IIoT)، سیستمهای سایبر-فیزیکی (CPS)، کلان داده و…، بهترین راهحل برای انجام این مهم در صنایع است.
ابراهیم جمیلی، مدیرعامل هلدینگ صنعتی زرین، هم در ابتدای این نشست تاکید کرد که این روزها فراموش کردهایم که حقوق فعالان حوزه معدن چیست و حقوق دولتی دقیقا چه جایگاهی باید داشته باشد. اینکه دولت بخواهد حقوق خود را از معدنکاری مطالبه کند، یکسری پیشنیازهایی دارد. دولت باید امکان رونق اقتصادی فعالیتهای حوزه معدن را مهیا کند وگرنه نمیتوانیم به تکالیف خود بپردازیم. ما باید افقهای تحول را بخوبی شناسایی، رصد و تعقیب و خودمان را به دانش روز جهانی مجهز کنیم. در آینده نهچندان دور، اگر بسرعت به بنیانهای دیجیتالی لازم مسلح نشویم، فاصله ما با کشورهای معدنی جهان بسیار زیاد خواهد شد و دیگر سهمی از بازارهای جهانی کامودیتیها نخواهیم داشت.
امید اصغری، دبیر علمی این همایش هم که بصورت غیرحضوری در این همایش حضور داشت با بیان اینکه فعالیتهای اخیر اکتشاف و استخراج مقادیر زیادی داده تولید میکند و در تمام مراحل چرخه معدنکاری، داشتن دادههای تاییدشده، مرتبط و بصری بهروز بسیار مهم است، ابزارهای تجزیه و تحلیل اطلاعات را مزیت رقابتی و برگ برنده شرکتها دانست و تاکید کرد که شاید دیجیتالی شدن لزوما برای بخش معدن موضوع جدیدی نباشد، اما این صنعت در تلاش است تا راهی برای استفاده حداکثری از آن بیابد.
اصغری در پایان ابراز داشت: در واقع، تکنولوژی دیجیتال، کمک میکند تا عملکرد در معدنکاری، به سطح جدیدی در تمامی زنجیره ارزش معدن، از معدن تا بازار برسد. عواملی همچون نوسانات بازار، تغییر در تقاضای جهانی، نقاط جدید برای یافتن ذخیره، اهمیت افزایش عمر معادن و همچنین تحولات خطمشی جهانی موجب تغییرات چشمگیر در این صنعت شده است. با کاهش هزینه تکنولوژیهای دیجیتال، اکنون زمان مناسبی برای معدنکاری هوشمند است. این رویکرد به دید متفاوت، تفکر متفاوت و عملکرد متفاوت منجر خواهد شد که امکان تصمیمگیری سریعتر و بهتر را فراهم میکند. با این حال، آیندهای که در آن همه معادن کاملا هوشمند باشند، هنوز دور است، اما شرکتهای معدنی که این امر را تشخیص داده و سفر تحول دیجیتالی خود را از امروز آغاز کنند، برندگان فردا خواهند بود.
در این رویداد نشست تخصصی «هوشمندسازی در معدن و صنایع معدنی از دیدگاه مدیران شرکتهای بزرگ؛ چالشها، فرصتها و دستاوردها» برگزار شد.
محمدرضا بهرامن، نایبرئیس اتاق ایران و رئیس خانه معدن در این نشست با تاکید بر لزوم هوشمندسازی تمام زنجیره معدن، از نگرانیها گفت که مثلا ایمنی کار یکی از آنهاست، که برای رفع آنها با کمک فناوری تغییر عمدهای نکردهایم وی همچنین از حفظ محیطزیست گفت که در معدنکاری چندان اجرا نمیشود و از همینرو از این لحاظ هوشمندسازی معادن امری اجتنابناپذیر و مهم است.
بهرامن به وجود مشوقهای قانونی در این زمینه اشاره کرد و گفت: در قانون معادن یک تبصره ۴ وجود دارد که تاکید دارد اگر یک مجموعه معدنی به الزامات زیستمحیطی پایبندی کامل نشان دهد و همچنین در راستای دیجیتالیزه شدن فعالیتهای معدنکاری خود گام بردارد، دولت از کسب ۲۰درصد از حقوق مالکانه خود در قبال آن مجموعه صرفنظر خواهد کرد و این تخفیف قابلتوجه، تشویق بسیار مهم و کلیدی است و بسیار مهم است که این موارد را نیز از نظر دور نگه نداریم.
بهرام شکوری، فعال صنعت مس و رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران هم در این نشست تخصصی با اشاره به اثر فناوری بر قیمت تمامشده محصولات معدنی گفت: معدنکاری مدرن و هوشمند قیمت تمامشده محصول را به شکل قابلتوجهی کاهش خواهد داد و مزیت رقابتی را برای ارائه محصول در بازارهای جهان به صدا درخواهد آورد. تولید سبز در کنار این وضعیت، شرایط خاصی را به بخش معدن تحمیل کرده است. همه روندها حاکی از اهمیت روزافزون اقتصاد سبز و رشد اخذ مالیات کربن از محصولات آلاینده و مواد معدنی است و در این راستا، اگر جهتگیری هوشمندانهای در قبال چنین روندهایی نداشته باشیم، فرصتهای کشور در بخش معدن از دست خواهد رفت. جریان جهانی اخذ مالیات از کربن روندی است که هر روز در حال گسترش است و دامنه آن پیوسته بیشتر خواهد شد.
کیوان جعفری طهرانی، کارشناس بخش معدن، در میزگرد تخصصی درباره جدیدترین اخبار چین سخن گفت و عنوان کرد: وزارت صنعت و فناوری چین اعلام کرده که برای نجات اقتصاد کشور خود و صنعت معدن دست به تحول دیجیتال خواهد زد و براساس نوآوری از تحول دیجیتال برای صنعت معدن استفاده میکند. به گفته وی، قرار است در این برنامه صنعت معدن به پربازدهترین صنعت و با سود بالا و کربن سبز تبدیل شود.
جعفریطهرانی در ادامه اظهارات خود مدعی شد: پس از انعقاد یادداشت تفاهم اولیه قرارداد ۲۵ساله ایران و چین، آقایان لاریجانی و حقیقتپور از من خواستند که در تدوین بخش مربوط به معدن برای همکاریهای دوجانبه میان طرفین، قبول مسوولیت کنم. در آن زمان متوجه شدم که سهم معدن از اقتصاد کشور بسیار ناچیز و حدود ۹/ ۰درصد است. دو سال پس از تدوین این سند، اکنون سهم معدن از تولید ناخالص داخلی اقتصاد ایران کمتر هم شده و به حدود ۷/ ۰درصد رسیده است.
بطور کلی چکیده بحث کنشگران معدنی، معدنکاران و بنگاههای خصوصی در این همایش این بود که معدنکاری هوشمند میتواند راهگشای چالشهای حوزه معدن باشد و با کاهش قیمت تمامشده مواد معدنی، به رشد صادرات ایران کمک کند و رقابتپذیری بخش معدن را در بازارهای جهانی ارتقا دهد.