پایگاه خبری نوید صنعت نیوز اخبار صنعت، دانش و فناوری
مطالعه‌ای علمی توسط محققان کشورمان در تهران نشان می‌دهد که مواجهه کوتاه‌مدت با آلاینده‌های هوا در دوران بارداری می‌تواند خطر تولد نوزاد مرده را افزایش دهد.
پژوهشی که در تهران انجام شده است، نشان می‌دهد که مواجهه کوتاه‌مدت با آلودگی هوا در دوران بارداری می‌تواند خطر مرده‌زایی را افزایش دهد. این مطالعه که در مجله Scientific Reports منتشر شده است، به بررسی ارتباط بین مواجهه با آلاینده‌های هوا و خطر تولد نوزاد مرده در تهران پرداخته است.
محققان با استفاده از داده‌های مربوط به تولدهای ثبت‌شده در تهران و اطلاعات مربوط به کیفیت هوا، تأثیر مواجهه با آلاینده‌هایی مانند ذرات معلق (PM2.5)، دی‌اکسید نیتروژن (NO2) و مونوکسید کربن (CO) را بر خطر مرده‌زایی بررسی کردند. نتایج نشان داد که افزایش غلظت این آلاینده‌ها در هفته‌های منتهی به زایمان با افزایش خطر تولد نوزاد مرده مرتبط است.
این مطالعه تأکید می‌کند که آلودگی هوا می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت مادران باردار و جنین داشته باشد و لزوم توجه به بهبود کیفیت هوا و کاهش مواجهه با آلاینده‌ها در دوران بارداری را برجسته می‌سازد.
محققان توصیه می‌کنند که زنان باردار در روزهایی که کیفیت هوا نامطلوب است، از فعالیت‌های خارج از منزل خودداری کرده و در صورت امکان از دستگاه‌های تصفیه هوا در محیط‌های داخلی استفاده کنند.
این یافته‌ها نشان‌دهنده اهمیت اقدامات پیشگیرانه برای کاهش مواجهه با آلودگی هوا در دوران بارداری و حفاظت از سلامت مادران و نوزادان است.
جمعیت مورد مطالعه در این پژوهش شامل ۵۳۱۱ مورد مرده‌زایی بود.
در این گزارش که در سایت معتبر نیچر منتشر شده است، گفته شده : رشد جمعیت همراه با افزایش شهرنشینی، صنعتی شدن و پیشرفت‌های تکنولوژیکی باعث افزایش سطح آلاینده‌های هوای محیط می‌شود که سلامت انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
آلودگی هوا یک چالش بزرگ برای سلامت عمومی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه است. این پدیده یکی از عوامل محیطی مهم و تأثیرگذار بر بروز بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های تنفسی (مانند برونشیت حاد و مزمن و سرطان ریه)، بیماری‌های قلبی عروقی، کووید-۱۹، عوارض بارداری و مرگ زودرس ناشی از سرطان ریه، بیماری‌های تنفسی، برونشیت مزمن و حاد و مرگ‌ومیرهای قلبی عروقی است که نگرانی‌های اقتصادی و بهداشتی زیادی را به همراه دارد.
طبق شواهد موجود، گروه‌های آسیب‌پذیر مانند سالمندان، کودکان، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن، زنان باردار و جنین‌ها بیشتر در معرض اثرات منفی آلودگی هوا هستند. آلاینده‌های هوا دارای ترکیبات شیمیایی و ویژگی‌های فیزیکی متفاوتی هستند که تأثیرات مختلفی بر بدن دارند. اعتقاد بر این است که علاوه بر تغذیه و وراثت، رشد جنین و نتایج بارداری تحت تأثیر عواملی مانند محیط قرار دارند. دوره پیش از تولد مرحله‌ای بسیار حساس از زندگی است و قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های هوا می‌تواند رشد جنین را مختل کرده و نتایج بارداری را تحت تأثیر قرار دهد.
مرده‌زایی یکی از پیامدهای مهم و منفی این عوامل محیطی است. مرده‌زایی (فوت جنین بعد از ۲۰ هفته بارداری) شدیدترین نتیجه قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها است. بر اساس برآوردهای سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سالانه نزدیک به ۲ میلیون مرده‌زایی در سراسر جهان اتفاق می‌افتد که بیشتر آن‌ها در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد. مرده‌زایی تأثیرات روان‌شناختی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی بر خانواده‌ها و جامعه دارد. با این حال، در بسیاری از موارد علت دقیق مرده‌زایی مشخص نیست. عواملی مانند ناهنجاری‌های مادرزادی شدید، عوارض بارداری، سن مادر و عفونت‌ها به عنوان عوامل اصلی گزارش شده‌اند. همچنین، قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی ممکن است نقش مهمی داشته باشد.
در سال‌های اخیر، محققان مطالعات گسترده‌ای را برای تعیین تأثیر آلودگی هوا بر عوارض بارداری انجام داده‌اند. با این حال، تعداد کمی از مطالعات رابطه بین آلودگی هوای محیط و مرده‌زایی را بررسی کرده‌اند. به عنوان مثال، یک مطالعه در چین نشان داد که قرار گرفتن در معرض سطوح بالای PM2.5، PM10، SO2، NO2 و CO خطر مرده‌زایی را افزایش می‌دهد. همچنین، یک بررسی سیستماتیک نشان داد که قرار گرفتن در معرض PM2.5، PM10 و CO در سه ماهه سوم بارداری ممکن است خطر مرده‌زایی را افزایش دهد.
بر اساس نتایج یک مطالعه در کالیفرنیا که تأثیر آلاینده‌های هوا بر مرده‌زایی را از ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۹ بررسی کرده است، قرار گرفتن در معرض PM2.5، PM10، SO2 و O3 پیش از تولد می‌تواند خطر مرده‌زایی را افزایش دهد.
اگرچه مطالعات مختلف در سراسر جهان رابطه معنی‌داری بین قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در دوران بارداری و از دست دادن بارداری یا سقط خود به خودی نشان می‌دهند، اما این موضوع همچنان محل بحث است، زیرا مکانیسم دقیق و زمان‌های حساس که آلودگی هوا بر سلامت مادر و جنین تأثیر می‌گذارد، ناشناخته است.
در ایران، آلودگی هوا در بسیاری از شهرها، به ویژه تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، اراک و اهواز، برای بسیاری از روزهای سال به سطح خطرناک می‌رسد. با این حال، تعداد بسیار کمی از مطالعات برای اندازه‌گیری اثر آلودگی هوا بر نتایج بارداری انجام شده است.
تهران، پرجمعیت‌ترین شهر ایران و غرب آسیا و دومین شهر بزرگ خاورمیانه است که در سال ۲۰۱۸ جمعیتی حدود ۹.۴ میلیون نفر و ۱۶.۸ میلیون نفر در منطقه شهری داشت. تهران مانند سایر کلان‌شهرها با مشکلات جدی کیفیت هوا مواجه است، به طوری که سطوح PM2.5، SO2، NO2، O3 و CO در بسیاری از روزهای سال در سطح خطرناک قرار دارند. ۸۰ درصد آلودگی هوای تهران ناشی از انتشار گازهای اگزوز وسایل نقلیه و ۲۰ درصد آن ناشی از آلودگی صنعتی است.
این مطالعه با استفاده از طراحی مقطعی زمان‌بندی‌شده و مدل‌های غیرخطی تاخیری (DLNM) به بررسی الگوی اثرات کوتاه‌مدت آلودگی هوا و مشتقات هواشناسی بر مرده‌زایی در یک کلان‌شهر بزرگ و پرجمعیت می‌پردازد.
نتایح این مطالعه توسط نادیا محمدی دشتکی، محمد فَرَروئی،علیرضا میراحمدزاده،محمد حسینی، محمد حیدرزاده در یک مجله علمی معتبر (Scientific Reports volume 15, Article number: 257 (2025) Cite this article)و در سال 2025 منتشر شده است.
