پایگاه خبری نوید صنعت نیوز اخبار صنعت، دانش و فناوری
آلودگی هوا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین معضلات زیست‌محیطی ایران، هر ساله زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما در میان شهرهای بزرگ، اصفهان به‌طور مکرر در صدر جدول آلودگی قرار می‌گیرد. صبح چهارشنبه ۱۴ آذر، این شهر با شاخص ۱۷۴ در شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها قرار داشت.
آلودگی هوا در ایران به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های زیست‌محیطی تبدیل شده است که تاثیرات منفی آن بر سلامت عمومی، کیفیت زندگی و اقتصاد کشور به وضوح قابل مشاهده است. اصفهان، یکی از کلان‌شهرهای مهم ایران، در بسیاری از روزها به‌ویژه در فصول سرد سال، به‌عنوان آلوده‌ترین شهر کشور شناخته می‌شود. صبح چهارشنبه ۱۴ آذر، در حالی که شاخص آلودگی هوای تهران ۱۱۱ بود، اصفهان با شاخص ۱۷۴ در شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها قرار داشت. این تفاوت در حالی است که رسانه‌های ملی معمولاً تهران را به‌عنوان آلوده‌ترین شهر ایران معرفی می‌کنند.
اصفهان در مرکز ایران و در یک دشت وسیع قرار دارد. این موقعیت جغرافیایی به‌طور قابل توجهی بر شرایط آب و هوایی و آلودگی هوای این شهر تاثیرگذار است. محمد بهشتی، متخصص محیط‌زیست در گفتگو با خبرآنلاین می‌گوید: اصفهان به دلیل قرارگیری در یک دشت بسته و نبود بادهای مناسب برای تهویه، همیشه در معرض انباشت آلودگی‌ها به‌ویژه در فصل‌های پاییز و زمستان قرار دارد. در این زمان، جو پایدار است و به‌دلیل کاهش سرعت باد، ذرات معلق به راحتی در این منطقه تجمع می‌کنند.
وی افزود: این شرایط جغرافیایی در کنار وضعیت کم‌بارش استان، منجر به افزایش ذرات معلق در جو می‌شود. در حالی که سایر شهرها با بارش‌های فصلی و جوی می‌توانند از آلودگی‌ها بکاهند، اصفهان با مشکلات خشکسالی و عدم بارش‌های کافی، به‌ویژه در فصل زمستان، با مشکل جدی تجمع آلاینده‌ها روبروست.
بحران آب و تاثیر آن بر آلودگی
یکی از مشکلات اساسی دیگری که بر وضعیت آلودگی هوای اصفهان تاثیرگذار است، بحران آب و خشکی رودخانه زاینده‌رود است. در گذشته، جریان آب زاینده‌رود در فصل‌های مختلف، به‌ویژه در زمستان، به‌عنوان یکی از عوامل تعدیل‌کننده اقلیم و کاهش آلودگی در این منطقه عمل می‌کرد. با این حال، کاهش بارش‌ها و مدیریت نادرست منابع آب منجر به خشکی این رودخانه شده است.
فرهاد اتابکی، کارشناس منابع آب در این زمینه می‌گوید: خشک شدن زاینده‌رود و تبدیل اراضی اطراف آن به بیابان‌های وسیع باعث شده که ذرات معلق از خاک‌های خشک و آلوده به هوا پراکنده شوند. این ذرات به‌ویژه در فصول کم‌بارش که بادها ضعیف هستند، به شدت افزایش می‌یابند و به آلودگی هوا افزوده می‌شوند.
وی افزود: این مسئله نه‌تنها باعث افزایش ذرات معلق در هوا شده بلکه به‌دلیل تغییرات اکوسیستم، تنوع زیستی منطقه نیز تحت تاثیر قرار گرفته است. یکی از پیامدهای این تغییرات، افزایش ریزگردها و مشکلات تنفسی در بین ساکنان اصفهان است.
تاثیر آلودگی بر سلامت عمومی
آلودگی هوای اصفهان، همان‌طور که در گزارش‌های مختلف به‌ویژه از سوی وزارت بهداشت و سازمان بهداشت جهانی (WHO) ذکر شده است، تاثیرات جدی بر سلامت عمومی دارد. بیماری‌های ریوی، قلبی و عروقی از جمله اثرات منفی آلودگی هوا هستند. افزایش میزان ذرات معلق PM2.5 و PM10 در هوای اصفهان، که به راحتی وارد ریه‌ها می‌شوند، باعث تشدید بیماری‌های تنفسی و حتی سرطان‌های ریوی می‌شود.
محسن کرمانی، متخصص ریه در این زمینه می‌گوید: افرادی که به‌طور مداوم در معرض آلودگی هوا قرار دارند، از جمله کودکان، سالمندان و افراد دارای مشکلات قلبی، بیشترین آسیب را می‌بینند. ذرات معلق موجود در هوا باعث بروز مشکلات تنفسی و قلبی می‌شوند و حتی می‌توانند باعث کاهش عملکرد ریه‌ها و بروز بیماری‌های مزمن شوند.
وی افزود: در کنار بیماری‌های جسمی، آلودگی هوا همچنین به سلامت روانی افراد نیز آسیب می‌زند. افزایش استرس و اضطراب به‌ویژه در میان ساکنان اصفهان که در روزهای آلوده باید در معرض این بحران قرار بگیرند، یکی از تاثیرات جانبی آلودگی است.
نادیده گرفتن بحران در اصفهان
یکی از مسائلی که به شدت اصفهان را تحت تاثیر قرار داده، نادیده گرفته‌شدن بحران آلودگی در این شهر توسط رسانه‌ها و نهادهای دولتی است. در حالی که تهران همواره به‌عنوان آلوده‌ترین شهر ایران شناخته می‌شود، آمارها نشان می‌دهند که در بسیاری از روزهای سال، اصفهان وضعیت آلودگی بسیار بدتری از تهران دارد.
در موج جدید آلودگی که در هفته‌های اخیر کشور را درگیر کرده، اصفهان با شاخص آلودگی ۱۷۴ در وضعیت «ناسالم برای همه گروه‌ها» قرار دارد، در حالی که تهران با شاخص ۱۱۱ در وضعیت به‌مراتب بهتری قرار دارد. مریم ابراهیمی، تحلیل‌گر داده‌های محیط‌زیستی، در این باره می‌گوید:اصفهان در بسیاری از روزهای سال وضعیت بحرانی‌تری نسبت به تهران دارد، اما به‌دلایلی که بیشتر به اولویت‌های سیاسی و اقتصادی مربوط می‌شود، تهران همیشه در صدر اخبار قرار می‌گیرد.
این تحریف واقعیت‌های محیط‌زیستی باعث شده که بحران آلودگی در اصفهان کمتر به‌چشم بیاید و این شهر در بسیاری از موارد از نظر توجه عمومی نادیده گرفته شود.
تشکیل کارگروه آلودگی و احتمال تعطیلی شنبه
با توجه به شدت بحران آلودگی هوای اصفهان، مقامات استانی در کارگروهی ویژه به بررسی علل آلودگی و راهکارهای مقابله با آن می‌پردازند و با ابلاغ توصیه‌هایی تصمیم به تعطیلی مدارس می‌گیرند.پیش‌بینی می‌شود که در صورت ادامه این وضعیت، تعطیلی روز شنبه در اصفهان دور از انتظار نباشد.
رضا صفایی، کارشناس محیط‌زیست در این زمینه اظهار می‌کند:با توجه به وضعیت بحرانی آلودگی هوا و افزایش ذرات معلق در جو، تعطیلی روز شنبه می‌تواند یکی از راهکارهای اضطراری برای کاهش آلودگی و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر به سلامت عمومی باشد.
اما برای مقابله با بحران آلودگی هوا در اصفهان چه باید کرد؟
صفایی توضیح می‌دهد: وضع قوانین سختگیرانه برای صنایع آلاینده و تشویق این صنایع به استفاده از تکنولوژی‌های پاک، می‌تواند به کاهش آلایندگی‌ها کمک کند. توسعه و استفاده از فناوری‌های جدید برای کاهش آلایندگی و نصب فیلترهای پیشرفته در صنایع، گامی مهم در کاهش آلودگی هوا است. همچنین، ایجاد فشار برای بهبود کیفیت سوخت‌های مصرفی در این صنایع می‌تواند از انتشار آلاینده‌های خطرناک جلوگیری کند.
وی افزود: برای مقابله با بحران خشکی زاینده‌رود و فرسایش خاک‌های اطراف آن، لازم است که راهکارهای مدیریت منابع آب به‌ویژه برای تأمین نیازهای آبی اصفهان، با دقت بیشتری طراحی شود. احیای زاینده‌رود و جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه آب از این رودخانه، می‌تواند به بهبود وضعیت محیط‌زیستی منطقه کمک کند. در این راستا، همکاری بین نهادهای مختلف دولتی، محلی و غیر دولتی بسیار ضروری است.
این کارشناس محیط زیست معتقد است: یکی از عوامل مهم آلودگی در اصفهان، تردد بی‌رویه خودروهای شخصی است که به افزایش آلودگی هوا کمک می‌کند. توسعه و بهبود سیستم حمل‌ونقل عمومی، به‌ویژه راه‌اندازی خطوط مترو و گسترش استفاده از اتوبوس‌های برقی، می‌تواند حجم ترافیک و در نتیجه آلودگی هوا را به‌شدت کاهش دهد. همچنین، ایجاد مشوق‌هایی برای استفاده از وسایل نقلیه عمومی و کاهش تعداد خودروهای شخصی در سطح شهر، به کاهش گازهای آلاینده کمک خواهد کرد. برای اطمینان از کاهش آلودگی هوا در اصفهان، نظارت و اجرای دقیق قوانین محیط‌زیستی ضروری است. دولت و نهادهای محلی باید سیستم‌های نظارتی قوی‌تری را برای کنترل میزان آلایندگی صنایع و وسایل نقلیه مستقر در این شهر به کار گیرند. همچنین، باید از طریق اعمال جریمه‌ها و تشویق به استفاده از روش‌های پاک‌تر، آلودگی هوا را کاهش داد.
آلودگی هوای اصفهان یکی از بحران‌های پیچیده‌ای است که نیازمند راهکارهای فوری و جامع است. این بحران که به دلیل تجمع آلاینده‌ها، شرایط جغرافیایی، رشد سریع صنعتی، و بحران آب به‌شدت تشدید شده است، زندگی میلیون‌ها نفر از ساکنان اصفهان را تحت تأثیر قرار داده و تهدیدی جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود. همچنین، نادیده گرفته‌شدن این بحران در رسانه‌ها و نبود توجه کافی از سوی مسئولان به‌ویژه در مقایسه با تهران، باعث شده که اصفهان همچنان در مواجهه با این بحران تنها بماند. برای مقابله با این بحران به‌طور مؤثر، نیازمند یک رویکرد بلندمدت، اصلاحات در سیاست‌های صنعتی و آبی، توسعه حمل‌ونقل عمومی، و همکاری گسترده بین نهادهای مختلف است. در نهایت، برای کاهش آلودگی هوای اصفهان باید تمامی بخش‌های جامعه، از دولت و صنایع گرفته تا شهروندان، همکاری کنند تا بتوان این بحران را مدیریت و کیفیت زندگی مردم اصفهان را بهبود بخشید. این همکاری جمعی، به‌ویژه در شرایط بحرانی فعلی، می‌تواند اصفهان را به یک شهر پایدارتر و سالم‌تر تبدیل کند.
