کنفرانس سالانه تغییرات آب و هوایی سازمان ملل، یا همان کنفرانس اعضا یا COP، محلی است که رهبران، وزرای و مذاکرهکنندگان جهانی برای توافق بر روی چگونگی مقابله با تغییرات آب و هوا گرد هم میآیند.
در پایان ماه نوامبر، دبی میزبان بیست و هشتمین کنفرانس سالانه آب و هوای سازمان ملل (COP28) خواهد بود، که انتظار میرود بزرگترین و مهمترین جلسه در مورد تغییرات آب و هوا از زمان توافق پاریس در سال 2015 باشد. حدود 75000 نماینده از جمله سیاستمداران، وزرا، نمایندگان جامعه مدنی، بخش خصوصی، سازمانهای بینالمللی و سازمانهای رسانهای در این رویداد شرکت خواهند کرد. رهبرانی از جمله پاپ فرانسیس و پادشاه چارلز سوم نیز در این مراسم حضور خواهند داشت.
هدف اصلی COP28 این است که بررسی کند که دولتها چگونه میتوانند تعهدات خود را برای محدود کردن گرمایش جهانی به حداقل کمتر از 2 درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن، و در حالت ایده آل 1.5 درجه سانتیگراد، برآورده کنند. این امر مستلزم آن است که انتشار جهانی تا سال 2050 به “صفر خالص” برسد. با این حال، گزارشهای اخیر نشان میدهند که جهان از رسیدن به این هدف فاصله زیادی دارد و در صورت عدم اقدام فوری، ممکن است با عواقب وخیمی مواجه شود.
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد COP28 این است که نتیجهگیری اولین سرمایهگذاری جهانی (GS)، فرآیندی که در توافقنامه پاریس مشخص شده است که مکانیسم اصلی ارزیابی پیشرفت در اقدامات اقلیمی است. GS شامل سه مرحله است که با جمع آوری و ترکیب اطلاعات در مورد تغییرات آب و هوا و اقدامات آب و هوایی از سوی دولت ها شروع می شود که در COP26 در گلاسکو آغاز شد. این با تجزیه و تحلیل پیشرفت های انجام شده در اجرای توافقنامه پاریس (که منجر به یک گزارش ترکیبی منتشر شده در سپتامبر شد) دنبال می شود. مرحله سوم در COP28 انجام خواهد شد، جایی که یافته ها مورد بحث قرار خواهد گرفت و در مورد پاسخ مناسب سیاستی توافق خواهد شد.
گزارش ترکیبی به جزئیات این موضوع میپردازد که چگونه جهان از رسیدن به جاهطلبیهای توافقنامه پاریس فاصله زیادی دارد و خواستار «تغییر سیستم» در «همه جبههها» است. با این حال، هنوز امیدی وجود دارد، با “راه حل های عملی” برای مبارزه با گرمایش جهانی، از جمله فناوری های پاکی که می توانند به سرعت به کار گرفته شوند و اقداماتی که می توان برای باز کردن تریلیون ها دلار سرمایه گذاری انجام داد.
COP28 یک فرصت منحصر به فرد برای دولتها، بخش خصوصی و جامعه مدنی است که نشان دهند که آماده هستند تا با تغییرات آب و هوا مقابله کنند و از فرصتهایی که این تحول به همراه دارد بهره ببرند. این کنفرانس نیز یک آزمون برای تعهد جهانی به همکاری و عدالت در مواجهه با یکی از بزرگترین چالشهای قرن بیست و یکم است. امیدواریم که نتیجه COP28 موجب شود که جهان به سمت یک آینده پایدار و پر امید حرکت کند.
توافقنامه پاریس سه هدف اصلی دارد: نگه داشتن افزایش میانگین دمای جهانی به «خیلی کمتر از» ۲ درجه سانتیگراد و تلاش برای محدود کردن افزایش به ۱.۵ درجه سانتیگراد نسبت به دوران پیش از صنعتی شدن؛ سازگاری با تغییرات آب و هوا و افزایش توانایی اقتصادی و اجتماعی برای مقابله با آن؛ و هماهنگ کردن جریانهای مالی با «مسیری به سوی کاهش گازهای گلخانهای و توسعه مقاوم در برابر تغییرات آب و هوا»¹.
COP28 مهم است به چند دلیل، از جمله اینکه نشانهای از پایان اولین بررسی جهانی (GST) است، مکانیزم اصلی که از طریق آن پیشرفت تحت توافقنامه پاریس ارزیابی میشود.
گزارش تجمیعی GST نشان میدهد که جهان در مسیر رسیدن به اهداف توافقنامه پاریس نیست، اما امید است که دولتها در COP28 با یک نقشه راه برای تسریع در اقدامات آب و هوایی موافقت کنند.
دولتها باید برنامههای ملی خود را برای کاهش گازهای گلخانهای (NDCs) بهروزرسانی کنند و اهداف بلندمدت خود را برای رسیدن به صفر خالص تا سال ۲۰۵۰ اعلام کنند. تاکنون تنها ۱۲۴ کشور از ۱۹۷ طرف توافقنامه پاریس NDCs جدید یا بهروزرسانی شده خود را ارائه کردهاند و بسیاری از آنها کافی نیستند.
براساس این برنامه دولتها باید برنامههای عمل ملی خود را برای سازگاری با تغییرات آب و هوا (NAPs) توسعه دهند و به اشتراک بگذارند. همچنین باید راهحلهایی را برای حمایت از کشورهای در حال توسعه و آسیبپذیر در برابر تغییرات آب و هوا پیدا کنند، از جمله مکانیزمهای مالی، فناوری و توسعه ظرفیت.
COP28 دولتها را متعهد می کند خود را برای ارائه ۱۰۰ میلیارد دلار سالانه به کشورهای در حال توسعه برای کمک به آنها در کاهش گازهای گلخانهای و سازگاری با تغییرات آب و هوا از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ اماده کنند. همچنین باید برای دوره بعدی تعهدات مالی جدیدی را تعیین کنند و از شفافیت و مسئولیتپذیری در جریانهای مالی آب و هوایی اطمینان حاصل کنند.
همچنین COP28 فرصتی است برای نشان دادن رهبری و همکاری جهانی در مقابله با یکی از بزرگترین چالشهای قرن بیست و یکم. اما برای موفقیت، نیاز به تعامل و اعتماد بین دولتها، جامعه مدنی، بخش خصوصی و سایر ذینفعان دارد. همچنین نیاز به ارتباط و تبادل نظر با عموم مردم و تشویق آنها به اقدامات آب و هوایی در سطح محلی و فردی دارد. این کنفرانس میتواند یک نقطه عطف تاریخی در این دهه حیاتی باشد، اما فقط اگر همه ما به آن متعهد باشیم.