به گزارش نوید صنعت نیوز، در یک پژوهش تازهای که در مجله پژوهشهای راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی منتشر شده است، پژوهشگران به بررسی فناوریهای نوین صنعت باغبانی ایران و راهکارهای بومیسازی آنها پرداختهاند. این مقاله بخشی از طرح بررسی فناوریهای نوین بوم سازگار در کشاورزی و منابع طبیعی گروه علوم کشاورزی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران است که با تحلیل دادههای موجود، مزایا و معایب هر فناوری را شناسایی کرده و نقش آنها در بهبود عملکرد، کارآمدی، کیفیت و ارزشافزوده محصولات باغبانی مورد ارزیابی قرار داده است.
به گفته پژوهشگران، فناوریهای نوین صنعت باغبانی شامل حسگرها، روباتها و پهپادها، فناوریهای نوین پس برداشت و بستهبندی، زیستفناوری و بهنژادی، انرژی هستهای، نانوفناوری، فناوری گلکاری عمودی و دستگاههای ضد تگرگ هستند. این فناوریها میتوانند بهصورت تکجزئی یا ترکیب شده در سطح مزرعه، گلخانه، انبار، کارخانه یا بازار استفاده شوند.
بر اساس نتایج این طرح ملی، استفاده از حسگرها میتوانند به کشاورزان کمک کنند تا شرایط محیطزیست را بهصورت دقیق و لحظهای اندازهگیری و واپایش کنند. حسگرهای پیشرفتهتر قادر به تحلیل دادهها و ایجاد پیشبینیهایی بر اساس الگوریتمهای هوشمند هستند. به رهگیری از این فناوریهای نوین و جمعآوری و ارسال خودکار دادهها، گامی اساسی برای دستیابی به کشت هوشمند سبزیها و گلها و گیاهان زینتی و حتی گیاهان دارویی است. علاوه بر این آلودگی محصولها و خاک را در محصولهای اصلی شهرهای گلخانهای ایران بررسی میکند تا برنامهریزی درست بهمنظور تغذیه و مبارزه با آفتها و بیماریها امکانپذیر شود بهگونهای که بتوان مقدار تغذیه، آبیاری، سمپاشی و دیگر نیازهای محصولهای عمده گلخانهها را جمعآوری و برنامهای هوشمند برای هر محصول تعریف کرد.
از دیگر فناوریهای نوین موردنظر در این طرح استفاده از روباتها و پهپادهاست. روباتها و پهپادها میتوانند به کشاورزان کمک کنند تا برخی از فعالیتهای باغبانی را بهصورت خودکار، سریع و دقیق انجام دهند. بهرهگیری از این فناوری میتوان باغهای میوه، بهویژه باغهای در ابعاد گسترده را از نظر وضعیت آب، تغذیه، آفت و بیماریها پایش کرد. پهپادها همچنین میتوانند تولیدکنندگان درختان میوه را برای گردهافشانی مصنوعی و افزایش مقدار تولید یاری کنند. با خودکارسازی تولید میتوان از روباتها برای بهینهسازی تولید در گلکاری هوشمند و کارهایی مانند پیرایش درختان و درختچههای زینتی نیز بهره برد.
همچنین رویکرد ویژه کشاورزان به فناوریهای نوین پس برداشت و بستهبندی در این طرح مورد بررسی قرار گرفته است. فناوریهای نوین پس برداشت و بستهبندی میتوانند به کشاورزان کمک کنند تا عمر مفید، کیفیت و ارزشافزوده محصولات باغبانی را افزایش دهند. سردخانههای با شرایط واپایش شده، ماشینهای ماشینی شستشو، درجهبندی و بستهبندی میوهها از جمله دستاوردهای فناوری نوین در صنعت میوه کاری است. بهرهگیری از حسگرهای صوتی، ارتعاشی و جرمی و تبدیل دادههای آن با استفاده از شبکه عصبی به سیگنالهای قابلبررسی برای درجهبندی میوههای سیب از جمله کاربردهای فناوریهای نوین در کشاورزی با فناوریهای نوین است. دستگاه سفتی سنج صوتی، چکش الکتریکی و سفتی سنج از جمله ابزارهای فناوریهای نوین پس برداشت میوه هستند.
از جمله نتایج این پژوهش علمی استفاده از روشهای علمی زیستفناوری و بهنژادی است. زیستفناوری و بهنژادی میتوانند به کشاورزان کمک کنند تا گونههای جدید و بهبودیافته از گیاهان باغبانی را تولید کنند. با کمک فناوریهای نو، برنامه اصلاح درختان میوه هدفمندتر و بسیار سریعتر شده و امکان دستیابی به رقمها و پایههای تجاری در بازه زمانی کوتاهتر فراهم آمده است.
در این پژوهش علمی، استفاده از انرژی هستهای نیز در صنعت کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته است. فناوری هستهای برای کشاورزی ایران این امکان را فراهم میکند تا کمیت و کیفیت محصولهای کشاورزی افزایش یابد و از بروز برخی تنشهای غیرزیستی و زیستی جلوگیری شود. در واقع، با بهرهگیری از فناوری هستهای این امکان فراهم میشود که بتوان هم کیفیت محصولهای تولیدی و هم مقدار محصول را افزایش داد. افزون بر این، فناوری میتواند رسیدن میوه را به تأخیر اندازد و با ایجاد جهش، تنوع ژنتیکی لازم را برای بهنژادی فراهم کند.
محققان اضافه میکنند استفاده از انرژی هستهای در مدیریت آبوخاک و تغذیه، واپایش آفت و بیماری، اصلاح ژنتیکی، معرفی پایههای متحمل به تنشهای نازیوا کاربرد دارد؛ اما به این مسئله هم اشاره دارد که وجود پرتوهای رادیواکتیو زیانبار برای سلامت انسان و هزینه اولیه زیاد است؛ اما باتوجهبه افزایش تقاضا برای غذا و از سوی دیگر پیامدهای منفی پدیده تغییر اقلیم، استفاده از دانش و فناوری هستهای در ایران نسبت به گذشته ضرورت بیشتری پیدا کرده است.
علاقهمندان میتوانند متن کامل این پژوهش را در شماره 8 مجله پژوهشهای راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی که بهتازگی منتشر شده است مطالعه کنند.